Pekiştirme Tedavisi

Pekiştirme tedavisinin tanımı, ortodonti tedavilerinden sonra dişlerin eski haline gelmelerini engelleyen bir uygulama şeklinde yapılabilir. Uygulama ile kemik sisteminin sabitleştirilmesi hedeflenir. Bu şekilde dişlerin düzene girmesi için yapılan ortodonti tedavisinin başarısının arttırılması hedeflenir. Pekiştirme tedavisi, ortodonti tedavisinin son aşaması olarak kliniklerde yapılmaktadır.

Pekiştirme Tedavisinde Kullanılan Apareyler

Pekiştirme tedavisi için kullanılan malzemeler, hareketli ve sabit apareylerdir. Hareketli apareyler, kişi tarafından takılıp çıkarılabilmektedir. Bu apareylerde kişilerin dişlerin arkasına bir tel yerleştirerek dişlerinin düzenini koruması hedeflenmektedir. Uygulamada kişilerin kullanacakları materyallerin kaybolması çok kolay olacağından, materyaller kutusunda teslim edilir. Uygulama sırasında kişinin malzemeyi doğru yerleştirmesi, doktor uyarılarını dinlemesi ve daha pek çok etken, tedavinin doğru sonuçlanması için önem taşımaktadır.

İkinci seçenek olan sabit apareyler, dişlerin arka kısımlarına hekim tarafından yerleştirilir. Orada kalan malzeme, konuşmayı ya da yemeyi engellemez. Sadece hekim tarafından çıkarılabilir. Kaybolma ya da kırılma ihtimali bulunmamaktadır. Bu nedenle hareketli apareyden daha sık tercih edilmektedir.

Pekiştirme Tedavisi Hangi Durumlarda Yapılır?

Pekiştirme tedavisini gerekli kılan durumlar, dişlerin tedaviden önceki haline geri dönmesi ihtimalinin bulunduğu durumlardır. Şu hallerde pekiştirme tedavisi uygulanır:

• Hastanın 20 yaş dişlerinin ortodonti tedavisinden sonra çıkması durumunda ön dişleri iterek dişlerde baskı oluşturması
• Ortodonti tedavisi bittikten sonra hastanın diş gıcırdatma ya da diş sıkma sorunları yaşaması
• Çene, dudak veya yanaklarda aşırı kas hareketleri, spazm gibi problemler
• Doğal süreçte alt kesici dişlerde ortaya çıkan değişiklikler

Aslen tüm ortodonti tedavilerinden sonra bu uygulama  yapılmaktadır. Ancak belirtilen durumlarda pekiştirme tedavisi daha önemli bir hal alır. Dişlerin ortodonti tedavisinden önceki haline dönmemesi için pekiştirmenin yapılması gerekmektedir.

Pekiştirme Tedavisinin Süresi

Pekiştirme tedavisinin uygulanma süresi, kişinin yaşına ve uygulanan tedavinin durumuna göre değişiklik göstermektedir. Tedavinin uygulanması, ortodonti tedavisinin ardından yapılır. Pekiştirme apareylerinin ne kadar süre ile takılacağına hekim karar verir. Apareylerin çıkarılması gerektiğinde zamanla azaltılarak çıkarma işlemi yapılır. Gece ve gündüz takılmakta olan apareyler, zamanla sadece gece, 2 gecede bir gibi azaltmalarla bırakılır. Ancak tüm bu gelişmelerden hekimin haberi olmalıdır.

Pekiştirme Tedavisi Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Pekiştirme tedavisinde dikkat edilecek hususlar, şu şekilde sıralanabilir:

• Hareketli aparey kullanımında takıp çıkarma konusunda sorun yaşayabilirsiniz. Apareyin kaybolmamasına özen gösterin.
• Apareyler hangi tür olursa olsun ilk takıldıklarında konuşma ve çiğneme bozukluklarına neden olabilirler. Bu durum geçicidir.
• Apareyleri kullanırken dişlerinizi mutlaka günde 2 defa fırçalayın.
• Hareketli apareyleri yemeklerden önce çıkarın ve kutusunda muhafaza edin. Yemekten sonra dişlerinizi fırçalayıp yerine yerleştirin.
• Hareketli apareyler akrilikten yapılmıştır. Bu nedenle kırılma ihtimali bulunur. Peçeteye sarılı bir şekilde cepte taşımayın. Kırılması durumunda pekiştirme tedavisi için tekrar imal edilecek ve tedavinin maliyeti artacaktır.

Pekiştirme Tedavisinin Süresi Nasıl Belirlenir?

Pekiştirme tedavisinin süreci belirlenirken; uygulanan ortodonti tedavisinden sonra gerçekleşen diş hareketi miktarına, hastanın yaşına, tedaviye başlamadan önceki dişlerinin durumuna, takılacak olan apareyin cinsine ve uygulanmış olan ortodonti tedavisinin süresine dikkat edilmektedir.

Gelişiminin tamamlanması ile beraber pekiştirme tedavisi sonlanmaktadır. Süre olarak hesaplamak gerekir ise; genellikle aktif ortodontik tedavi süresinin yarısı kadar süre ile pekiştirme tedavisi uygulanabilmektedir. Bu süre içerisinde hem gece hem de gündüz olmak üzere tedavi sürmektedir.

Pekiştirme apareylerinin tamamen çıkartılacağı, yani tedavinin sonlanacağı süreçte; azaltarak bırakırken, kaç günde bir takılacağının kararını hasta doktoru ile beraber vermelidir. İki gecede bir pekiştirme apareyini takan hastanın bu süreçte plağın rahat bir şekilde girip çıktığını anlaması halinde; bunu üç günde bire de çıkartabileceğini bilmelidir. Plağın sıkması halinde ise; taktığı süreyi azaltmak yerine, bir süre daha aynı tutması gerekmektedir.

Pekiştirme Tedavisinde Kullanılan Apareylerin Kırılması Halinde Ne Yapılmalıdır?

Pekiştirme apareylerinin kırılması durumunda; hastanın ortodontisti ile iletişime geçmesi gerekmektedir. Bu apareylerin hastanın ağzına tam oturması gerektiği için bunu engelleyebilecek olası bir durum yaşandığında müdahale edilmelidir. Kaybolma, kırılma veya ağza tam oturmama durumlarında; hastanın ağız ölçülerine göre tekrar yenisi hazırlanmaktadır.

Pekiştirme Tedavisinde Sık Tercih Edilen Apareyler Hangileridir?

Pekiştirme apareyleri içerisinde en çok kullanılanlar şunlardır:

• Hawley apareyler; genellikle üst çenede tercih edilen apareylerdir. Takılıp çıkarılabilen bu apareylerde ilk günler zorlayıcı olabilmektedir. Hastanın konuşmasında bozukluk sezilebilmektedir. Ancak bu durum sadece birkaç gün sürmektedir.
• Essix apareyler; şeffaf pekiştirme apareyleri olarak da anılmaktadır. Dişleri lens gibi çevreleyen bir apareydir. Ancak damak bölgesine kadar ulaşmamaktadır. Saydam bir görüntüsü olduğu için estetik kaygıları olan hastaların rahatlıkla kullanabilecekleri bir apareydir. Oldukça serttir. Takılıp çıkarılabilmesi mümkündür. Konuşma veya gülme halinde belli olmadığı için hastalar alışma sürecini daha rahat geçirmektedirler.
• Sabit pekiştirme apareyine bakıldığında; ön taraftaki dişlerin iç kısımlarına yapıştırılan tellerdir. Farklı kalınlıklarda hazırlanmaktadırlar. Görüntüde belli olmamaktadır. Kaybolma, kırılma veya kullanılamama riski olmayan bir aparey çeşididir.

Pekiştirme Apareylerinin Temizliği Nasıl Yapılır?

Pekiştirme apareyi temizliği için hawley ve essix kullananların yemek sırasında apareylerini çıkartmaları gerekmektedir. Yemekten sonra apareylerini tekrar takacakları zaman ise önce dişlerini fırçalamalılardır. Dişlerini fırçalayabilecek bir ortamda olmasalar bile ağızlarını su ile çalkalamadan apareylerini takmamalıdırlar.

Apareyleri temizlerken fırça kullanılmalıdır. Hawley aparey kullanılıyor ise; fırça ve macun kullanılarak temizleme işlemi gerçekleştirilmelidir. Essix için ise; macun kullanmadan fırça yardımı ile temizlik yapılmalıdır. Macunun apareyi çizebilme ihtimali bulunmaktadır. Ayrıca sıvı el sabunu ile akan suyun altında da yıkanmasın bir sakınca yoktur. Sadece suyun sıcak olmamasına özen gösterilmelidir. Apareylerin günde bir kere temizlenmesi yeterli olabilmektedir. Daha etkili bir temizlik için ise; protez temizleme tabletleri içerisinde solüsyonda bekletilebilmektedir. Bu işlem ise hafta içerisinde 1 veya 2 kere yapılabilmektedir.

Pekiştirme Tedavisinde Kullanılan Apareyler Nasıl Saklanmalıdır?

Pekiştirme apareylerinin saklanması için doktorlar apareyleri kutuları ile beraber vermektedirler. Hem daha steril bir şekilde saklamak hem de apareyi kaybetmemek için kutusunda saklamak gerekmektedir. Çantada, cepte veya peçeteye sarılı şekilde saklanması önerilmemektedir. Apareyin düşmesi, kaybolması veya zarar görmesi durumunda; yenisinin yapılması masraflı olacaktır. Dolayısı ile aparey kullanan hastalara, apareyi çıkarttıklarında sadece kutusuna koymaları önerilmektedir.

Pekiştirme Tedavisinde Kullanılan Apareyler Çürüğe Sebebiyet Verir Mi?

Pekiştirme apareyleri ile çürük oluşumu mümkün değildir. Çürük veya diş taşı oluşumunun kaynağında yer almamaktadır. Pekiştirme apareylerinin herhangi bir sıkıntı çıkartmaması için hastanın ağız temizliğine özen göstermesi gerekmektedir. Dişlerini günde en az 2 kere fırçalayan hastaların bu konuda endişe duymalarına gerek olmamaktadır.

Hareketli apareylerin yanı sıra, sabit apareyler zaten dişlerin iç kısımlarının ortasına yerleştirildiği için diş taşının oluştuğu bölge ile bir bağlantısı bulunmamaktadır. Diş taşları, diş ile diş eti arasında oluşmaktadırlar.

Pekiştirme Tedavisinin Uygulanması Gerekli Midir?

Pekiştirme tedavisinin gerekliliğine bakıldığında; ortodonti tedavilerinden sonra başa dönmemek için pekiştirme tedavisinin uygulanması gerekmektedir. Dişleri birbirine ve kemiğe bağlayan lif türleri bulunmaktadır. Tedavi öncesindeki kodlamalarından dolayı, tedavi sonrasında da dişleri eski haline döndürmek için çalışan liflerdir. Liflerin kodlamalarının değişmesi ve yeni pozisyona alışması için ise; minimum 1 senenin geçmesi gerekmektedir. Dolayısı ile de elastik lifler yeni pozisyona alışana kadar pekiştirme tedavisi uygulanmaktadır. Bu süreçte dişlerin pozisyonlarını etkileyebilecek olan kemik erimesi, diş gıcırdatma, eklem problemleri, solunum paterni gibi durumlar yaşanması halinde; bu çevresel faktörlerin tedaviyi geriletmemesi için doktorun tavsiyelerine uyulması ve tedavinin aksatılmaması gerekmektedir.