Pamukçuk; damak, dil ve yanaklarda pamuğa benzeyen beyaz lezyonların oluşması durumudur. Pamukçuk rahatsızlığı çoğunlukla yeni doğan bebeklerde görülmektedir. Ancak bir yaşına kadar çoğu bebekte pamukçuk hastalığına rastlamak mümkündür. Tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır ve edilmemesi durumunda ağız içerisindeki mukus tabakası bozulabilmektedir.

Pamukçuk Nedir?

Pamukçuğun tanımı; ağız ve dil yüzeyinde oluşan mantar enfeksiyonudur. Pamukçuğa neden olan mantar, Candida Albicans isimli mantar olmaktadır. Pamukçuğun ağız içerisinde görülmesi durumunda oral kandidiyazis olarak isimlendirilmektedir. Boğaz bölgesine ilerleyen pamukçuk ise; orofaringeal kandidiyazis olarak anılmaktadır.

Pamukçuk sıklıkla bebeklerde ve küçük çocuklarda görülmektedir. Ancak yetişkinlerde görülmesi de mümkündür. Yetişkinlerin pamukçuk rahatsızlığına yakalanma ihtimalleri oldukça düşüktür. Bebeklerde pamukçuk oluşumu görüldüğünde, beklenilmeden doktora gidilmesi gerekmektedir. Eğer emziren annenin bebeklerinde pamukçuk görülmüş ise; bu durumda annenin göğüslerinde mantara bağlı enfeksiyon olabilme ihtimali vardır. Dolayısı ile annenin de pamukçuk tedavisi görmesi gerekebilmektedir.

Yanakların iç yüzeylerinde ve dilin üst kısmında görülebilmektedir. Beyaz renkli tabakalanmalar ile kendisini göstermektedir. Hafif şiddette geçen bir rahatsızlıktır. Bu sebeple hastada ciddi komplikasyonlara sebep olduğu görülmemektedir. Bu da fark edilmesini zorlaştıran nedenler arasındadır. Bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde pamukçuk oluşumu olması durumunda; hastalığın daha şiddetli olduğu görülebilmektedir.

Pamukçuk Belirtileri

Pamukçuk semptomlarının fark edilmesi oldukça zordur. Hafif seyreden bir rahatsızlık olduğu için belirtiler fark edilemeyebilmektedir. Ancak pamukçuk hastalığı kendiliğinden geçmemektedir ve dolayısı ile tedavi edilmesi gerekmektedir. Tedavi edilmemesi durumunda ise; enfeksiyon ilerlediği için daha ağır belirtiler görülebilmektedir. Bu sebeple hastalığın erken fark edilmesi önemlidir. Pamukçuğun sık görülen belirtileri ise aşağıdaki gibidir:

• Yanakların iç yüzeylerinde, dilin üst bölümünde, diş etlerinde, boğaz ve bademciklerin üst kısımlarında beyaz renkli tabakalar oluşabilmektedir.
• Beyaz lezyonlar kazındığında; hafif kan sızıntıları görülebilmektedir.
• Ağızda kötü bir tat hissi olmaktadır.
• Beyaz tabakaların yoğunlaştığı kısımlarda ağrı hissedilmektedir ve aynı zamanda bu bölgeler hassas olmaktadır.
• Disfaji ismi verilen yutma güçlüğü problemi olmaktadır.

Ebeveynlerin bebeklerin ağız içi kontrollerini düzenli olarak yapmaları gerekmektedir. Ancak ağız içi kontrollerini yapmamaları durumunda; pamukçuk belirtilerinden fark edilemese de pamukçuktan şüphelenilebilecek davranışlar bulunmaktadır. Bebeklerde emme güçlüğü, aç olmasına rağmen beslenmek istememesi, huysuzluk yapması ve devamlı olarak ağlaması gibi durumlarda; pamukçuktan şüphelenilmektedir.

Pamukçuk Hastalığının Oluşum Nedenleri

Pamukçuk rahatsızlığının sebebi; Candida Albicans olmaktadır vesağlıklı bireylerin ağız içi florasında bulunan bir mantar türüdür. Diğer mantar türleri ile denge içerisinde ve yeterli miktarda olan bu mantar türü eğer ürer ise; kontrolden çıkmaktadır. Dolayısı ile pamukçuk hastalığına sebebiyet vermektedir. Pamukçuk hastalığının oluşmasına zemin hazırlayan sebepler aşağıda verilmiştir:

• Geniş spektrumlu antibiyotik kullanımı sonucunda bazı bakteriler ölmektedir ve mantar enfeksiyonlarının oluşma riski artmaktadır.
• Kemoterapi ve radyoterapi görenlerin vücutlarındaki yararlı bakteriler ve sağlıklı hücreler zarar görmektedir. Bağışıklık sisteminin de baskılanması ile beraber mantar hastalıkları ve pamukçuk oluşumu riski artmaktadır.
• Diyabet hastalarının pamukçuk hastalığı olma olasılıkları daha fazla olmaktadır. Çünkü kan şekerlerinin yüksek olması ile beraber tükürük sıvılarındaki glikoz miktarı artmaktadır. Bu da mantar üretimini hızlandırmaktadır.

Pamukçuk Hastalığı

Pamukçuk rahatsızlığı, beyaz lezyonlar sayesinde kolaylıkla teşhis edilebilmektedir. Fark edildiğinde ise; doktora gidilmelidir ve doktor ağız içerisi ile dil yüzeyini detaylı bir şekilde muayene etmelidir. Bazı hastaların ağız içerisinden örnek alınarak laboratuar ortamında incelenmesi mümkündür. Bunun yapılmasının nedeni ise; pamukçuk teşhisinin desteklenmesinin sağlanmasıdır. Pamukçuk rahatsızlığının erkenden teşhis edilememesi durumunda; hastalık, hastanın yemek borusuna kadar ilerleyebilmektedir. Yemek borusuna ilerlediğinde ise; endoskopi ve boğaz kültürü gibi tanı testlerinin yapılması gerekmektedir.

Pamukçuk hastalığı olan kişilerde oluşan beyaz tabakaların el ile temizlenmesi oldukça yanlış bir harekettir. Bu şekilde hastalığın yayılmasına ve şiddetlenmesine zemin hazırlanmaktadır. Karbonatlı su gibi bitkisel yöntemler ile pamukçuk hastalığının iyileşme süresi hafifletilebilmektedir. Ancak doğru olan bir doktor yardımı almaktır. Emziren annelerin bebeklerinin pamukçuk rahatsızlığı olması durumunda; bebekte bu hastalığın tekrarlanmaması için hem annenin hem de bebeğin tedavi edilmesi gerekmektedir. Pamukçuk hastalığı, ciddiye alınması gereken bir rahatsızlıktır.

Pamukçuk Hastalığı Tedavisi

Pamukçuk tedavisi; hastanın yaşına ve rahatsızlığının şiddetine göre farklılık göstermektedir. Pamukçuk tedavisi ile amaçlanan; enfeksiyona neden olan mantar türlerinin üreme ve yayılmasının önüne geçmektir. Birkaç hafta içerisinde pamukçuk tedavisi tamamlanabilmektedir. Tekrarlayabilen bir rahatsızlık olduğu için hastaların tedavi sonrasında önlem almaları gerekmektedir. Bu sebeple ağız hijyenlerine gereken önemi vermelidirler. Ağız hijyenini sağlayan bireylerde pamukçuk hastalığının tekrarlaması durumunda; hastalığın esas nedeni araştırılmalıdır. Antifungal içeriği olan ilaçlar, kremler, gargara ve pastiller ile pamukçuk tedavisi uygulanabilmektedir. Diş fırçalama esnasında yumuşak fırça tercih edilmelidir ve tedavi bittikten sonra kullanılan diş fırçasının değiştirilmesi tavsiye edilmektedir.

Pamukçuk hastalığının tedavisi sırasında sigara kullananların sigarayı bırakması gerekmektedir. Diyabet gibi rahatsızlıkları var ise; kan şekeri düzeyini ve hastalıklarını dengede tutmaları gerekmektedir. Bu süreçte doktorlar ağız spreyi ve gargara önermektedirler. Önerilen haricinde ilaç veya kozmetik ürün kullanılmaması gerekmektedir.

Dil Mantarı

Dil mantarı; yoğun antibiyotik kullanımı sebebi ile sıklıkla ortaya çıkabilen bir rahatsızlıktır. Dilin üzerinden beyaz lezyonlar görülebilmektedir. Dil mantarının oluşma sebepleri içerisinde ağız kuruluğu üst sıralarda yer almaktadır. Dil mantarının belirtileri şu şekildedir:

• Dilin üzerinde bir tabaka oluşmaktadır ve bu tabakanın kendiliğinden geçmediği görülmektedir. Uzun süre geçmeyen bu tabaka; sarı, yeşil veya beyaz olabilmektedir.
• Tat alma duyusunda belirgin bir fark görülmektedir.
• Hasta devamlı olarak boğaz iltihabı problemi yaşamaktadır.
• Sıcak ve soğuk besinlere karşı dilin hassasiyeti olmaktadır.
• Ağız kuruluğuna ek olarak dilde uyuşma hissi oluşmaktadır.

Dil Mantarı Tedavisi Nasıl Uygulanmaktadır?

Dil mantarı tedavisi belirlenirken; hastalığın ciddi düzeyde olup olmadığına bakılmaktadır. Ciddi bir seviyeye ulaşmamış ise; florür oranı azaltılmış olan diş macunları kullanılarak temizlenebilmektedir. Ancak hastalık ciddi bir düzeye ulaşmış ise; nystatin, amphotericin, miconazole gibi ilaçlar ile tedaviye devam edilmektedir.

Dil Mantarı İçin Uygulanabilecek Doğal Tedaviler Nelerdir?

Dil mantarı bitkisel tedavisi için çay ağacı yağı ve tarçın uygulaması yapılabilmektedir. Çay ağacı yağı, oldukça fazla mineral içermektedir ve bu sebeple mantar hastalıklarında etkili olmaktadır. Bir bardak ılık su ile 5 damla çay ağacı yağının karıştırılması gerekmektedir. Ardından karışım dile damlatılmalıdır ve diş fırçası ile dilin yüzeyine yayılmalıdır. Ilık su ile gargara yapıldıktan sonra dil karışımdan arındırılmalıdır. Bu işlemler sırasında karışımın yutulmaması gerekmektedir.

Tarçının antiparasitik etkisi olduğu için mantarları yok etmek için tercih edilmektedir. 6 damla limon ile 2 tane ufalanmış tarçının karıştırılması gerekmektedir. Dilin üzerine dökülmelidir ve dış fırçasının tersinden yardım alınarak dilin üzerine karışım yayılmalıdır. 2 dakika kadar beklenmelidir ve sonrasında ılık su ile gargara yapılmalıdır. Dil mantarına iyi gelmesinin yanı sıra; hastaların dişlerinin beyazlatılmasında da etkilidir.

Ağız Mantarı

Ağız mantarının bebeklerde ve yaşlılarda görülme ihtimali daha fazla olmaktadır. Bunun nedeni ise; bebeklerin ve yaşlıların bağışıklık sistemlerinin diğerlerine göre daha zayıf olmasıdır. Sağlıklı bireylerde ciddi bir rahatsızlık olmamaktadır. Ancak bağışıklık sistemi güçsüz olan hastalarda, oldukça ağır belirtiler göstererek risk oluşturmaktadır. Bazı hastalıklar, kortikosteroidler, antibiyotikler sebebi ile mantar kontrol dışına çıkabilmektedir ve ağız mantarı oluşabilmektedir. Ağız mantarının nedenleri ise aşağıda belirtilmiştir:

• Stres kaynaklı olabilmektedir.
• Şeker hastalığının kontrol altında tutulamaması durumunda ağız mantarı oluşabilmektedir.
• HIV enfeksiyonu olanlarda ağız mantarı görülebilmektedir.
• Kanser olan bireylerde görülen bir rahatsızlıktır.
• Ağız kuruluğu problemi olanlarda ağız mantarı ortaya çıkabilmektedir.
• Hamilelik dönemindeki hormonal değişiklikler, ağız mantarına neden olabilmektedir.
• Aşırı sigara tüketimi ağız mantarına yol açabilmektedir.
• Ağza uyumsuz protez kullananlarda, ağız içerisinde pamukçuk

[/cmsmasters_text][/cmsmasters_column][/cmsmasters_row]